กฎบัตรว่าด้วยสิทธิของครอบครัว
46. การที่ครอบครัวและสังคมจะประสานงานกันเพื่อจะอุดหนุนและพัฒนาซึ่งกันและกันนั้น เป็นอุดมคติซึ่งบ่อยครั้งขัดกับสภาพความเป็นจริงอย่างมาก นั่นคือ ทั้งสองฝ่ายแบ่งแยกกันและบางทีก็ขัดแย้งกันเสียด้วย
ที่จริง สถานการณ์ที่ครอบครัวต่างๆ ต้องเผชิญในหลายต่อหลายประเทศนั้น บางทีก็เต็มไปด้วยปัญหา หรือยิ่งกว่านั้นก็เลวร้ายโดยสิ้นเชิง ดังที่สมัชชาพระสังฆราชได้ให้ข้อสังเกตครั้งแล้วครั้งเล่า กฎหมายและสถาบันต่างๆ นั้นมองข้ามสิทธิอันละเมิดมิได้ของครอบครัวและของบุคคลอย่างไม่ชอบธรรม และสังคมเองไม่เพียงแต่ไม่สนับสนุนครอบครัวเท่านั่นแต่ยังโจมตีค่านิยมและหลักพื้นฐานเฉพาะของครอบครัวด้วย ตามแผนการของพระเจ้า ครอบครัวเปรียบเสมือนมูลฐานของสังคม และเป็นเจ้าของสิทธิและหน้าที่ซึ่งมีมาก่อนสิทธิและหน้าที่ของรัฐหรือของชุมชนใดก็ตาม แต่ที่สุด ครอบครัวก็ตกเป็นเหยื่อของสังคมที่ดำเนินการอย่างล่าช้าและเฉื่อยชา หรือยิ่งกว่านั้น ก็มีความอยุติธรรมอย่างเห็นได้ชัด
ด้วยเหตุนี้เอง พระศาสนจักรจึงป้องกันสิทธิของครอบครัวอย่างเปิดเผยและเข้มงวด มิให้สังคมหรือรัฐบาลละเมิดสิทธินั้นเลยแม้แต่น้อย บรรดาสมาชิกสมัชชาพระสังฆราชได้กล่าวถึงสิทธิของครอบครัวดังต่อไปนี้ เป็นต้นว่า
• สิทธิที่จะดำรงอยู่และมีความเบิกบานในฐานะครอบครัว กล่าวคือสิทธิของมนุษย์ทุกคนโดยเฉพาะอยางยิ่งคนจนที่จะสร้างครอบครัวได้และที่จะบำรุงเลี้ยงครอบครัวด้วยปัจจัยที่พอเหมาะ
• สิทธิที่จะปฏิบัติตามหน้าที่ของตนในเรื่องการสืบทอดชีวิตและการเลี้ยงดูลูก
• สิทธิที่จะดำเนินชีวิตสมรสและครอบครัวอย่างเป็นอิสระ
• สิทธิที่จะรักษาเสถียรภาพของพันธะและสถาบันการสมรส
• สิทธิที่จะเชื่อ ยืนยัน และเผยแผ่ความเชื่อของตน
• สิทธิที่จะอบรมดูแลลูกๆ ตามขนบธรรมเนียมประเพณีของตน ตามค่านิยมทางศาสนาและวัฒนธรรม โดยอาศัยเครื่องมือ วิธีการ และสถาบันที่ควร
• สิทธิที่จะได้รับสวัสดิภาพทางร่างกาย สังคม การเมือง และเศรษฐกิจโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับคนยากจนและคนป่วย
• สิทธิที่จะได้ที่อยู่อาศัยที่เหมาะสมกับการดำเนินชีวิตครอบครัวอย่างสมควร
• สิทธิที่จะแสดงความคิดของตนหรือเป็นตัวแทนของคนอื่นต่อผู้มีอำนาจหน้าที่ทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมแม้กระทั่งต่อองค์การที่อยู่ในอำนาจหน้าที่นั้นไม่ว่าจะแสดงความคิดด้วยตนเองหรือผ่านสมาคมใดๆ ก็ตาม
• สิทธิที่จะสร้างสมาคมครอบครัวหรือสถาบันอื่นๆ เพื่อปฏิบัติหน้าที่ของตนอย่างถูกต้องและชำนาญ
• สิทธิที่จะปกป้องผู้เยาว์จากยาเสพติด ความลามก การติดเหล้า ฯลฯ โดยอาศัยสถาบันและกฎหมายที่เหมาะสม
• สิทธิที่จะมีโอกาสพักผ่อนหย่อนใจอย่างชอบธรรมและส่งเสริมค่านิยมของครอบครัว
• สิทธิที่จะอพยพครอบครัวเพื่อแสวงหาชีวิตที่ดีกว่า
สันตะสำนักยินดีรับคำขอร้องที่ชัดเจนของสมัชชาพระสังฆราช และจะพิจารณาข้อเสนอต่างๆ ด้วยความเอาใจใส่อย่างถี่ถ้วน พร้อมกับจะเรียบเรียง “กฎบัตรว่าด้วยสิทธิของครอบครัว” เพื่อที่จะเสนอต่อสถาบันที่เกี่ยวข้องและองค์การที่รับผิดชอบต่อไป