กำยาน (Incense)
กลิ่นหอมของกำยานอบอวลทั่ววัดด้วยกลิ่นหอมละมุนของการประทับอยู่ของพระเจ้า
กำยานเป็นยางไม้ที่ให้กลิ่นหอม นำมาจากประเทศทางตะวันออก เมื่อเผา จะส่งควันที่มีกลิ่นหอม (มาจากคำละติน Incensum “บางสิ่งที่ถูกเผาไหม้”) สารที่ทำให้กลิ่นหอม คือ กำยาน..ใช้เผาเพื่อชำระบ้าน เต็นท์ ให้บริสุทธิ์ กำยานมีคุณสมบัติเหมือนธูปด้วย
ศาสนาใช้ประโยชน์จากกำยานมากทีเดียว เพื่อสร้างบรรยากาศเฉพาะและเป็นการอัญเชิญพระเจ้าให้มาประทับในสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ พระเจ้าเองตรัสแก่โมเสสให้ถวายกำยานวันละ 2 ครั้ง หน้าสักการสถาน ควันจากกำยานเป็นสิ่งที่เห็นได้และลอยวนขึ้นเบื้องบน ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่คำภาวนาที่ลอยขึ้นสู่พระเจ้าว่า “ขอให้คำอธิษฐานของข้าพระองค์เป็นดังเครื่องหอมต่อพระพักตร์พระองค์” (สดด.141.2)
การก้าวสู่ธรณีประตูของพันธสัญญาใหม่ ขณะที่เศคาริยาห์ถวายเครื่องบูชาอัครทูตสวรรค์กาเบรียลมาแจ้งสารเกี่ยวกับกำเนิดของนักบุญยอห์น บัปติสท์ ส่วนหนึ่งของพิธีกรรมจะเล่าถึงพิธีกรรมในสวรรค์ว่า “ทูตสวรรค์อีกองค์หนึ่งถือถาดทองคำสำหรับเผากำยานถวาย มายืนอยู่หน้าพระแท่นบูชา ทูตสวรรค์องค์นี้ได้รับกำยานมา เพื่อถวายร่วมกับคำอธิษฐานภาวนาของบรรดาผู้ศักดิ์สิทธิ์ลอยขึ้นไปเฉพาะพระพักตร์ของพระเจ้าจากมือของทูตสวรรค์” (วว.8.3-4)
ดังนั้นกำยานเป็นคารวกิจเพื่อสรรเสริญพระเจ้า เสมือนเป็นของขวัญที่บรรดาโหราจารย์ถวายแด่พระกุมารเยซู กำยานหมายถึง การเป็นพระเจ้า ทองคำ หมายถึง การเป็นกษัตริย์ และมดยอบหมายถึง การเป็นมนุษย์ (ที่ฝังพระศพ) เราถวายกำยานแด่พระเจ้าเป็นสิ่งแรก หมายถึง ทุกสิ่งที่ควันกำยานไปสัมผัส และทุกสิ่งที่เป็นของพระเยซู ไม่ว่า กางเขน พระแท่น หนังสือพระวรสาร ปัง เหล้าองุ่นก่อนและหลังการเสก อีกทั้งผู้ประกอบพิธีและสัตบุรุษ แม้กระทั่งผู้ล่วงลับในระหว่างพิธีปลงศพ ศพซึ่งเป็นพระวิหารของพระจิตก็จะได้รับการชำระให้บริสุทธิ์
เพื่อให้กำยานเผาไหม้อย่างต่อเนื่อง จึงต้องใส่ในเต้ากำยาน พร้อมกับมีที่แขวนเต้ากำยานที่มีโซ่ 3 เส้นหรือเส้นเดียวก็มีเพื่อสะดวกในการเคลื่อนไหว ผู้ประกอบพิธีใช้ช้อนตักกำยานจากภาชนะที่ใส่กำยานและใส่ถ่านในกระเปาะ ควันจะกระจายไปเมื่อมีการแกว่งเต้ากำยาน ขาตั้งเป็นเครื่องมือที่ซับซ้อน เรียกว่า Thurifer (มาจากคำละตินว่า Thus แปลว่า กำยาน ส่วน ferre “การถือ”) พระศาสนจักรออธอร์ดอกส์ ใส่กำยานบ่อยมากต่อหน้ารูปเคารพ (Icons) และชอบกลิ่นหอมมากด้วย (มักใช้ดอกกุหลาบ)
