จงอดอาหารและอดเนื้อในวันที่กำหนด
บทบัญญัติประการนี้ สั่งให้คริสตชนคาทอลิกต้องทำการ “พลีกรรม” รู้จักบังคับตัวเองในเรื่องต่างๆ ซึ่งแน่นอนว่าต้องรู้จักตัดใจลดละในสิ่งที่ตัวเองชอบบ้าง
คำว่า “อดอาหาร” หรือ รู้จักกันทั่วไปว่า “จำศีล” ในที่นี้ใช้บังคับสำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีบริบูรณ์จนถึง 59 ปีบริบูรณ์ วิธีการง่ายๆ คือ สามารถรับประทานอาหารอิ่มได้เพียงมื้อเดียวในวันหนึ่ง
อย่างไรก็ตาม แม้จะไม่ได้ห้ามสำหรับผู้ที่มีอายุต่ำกว่าหรือเกินกว่ากำหนด เราก็ควรจะปฏิบัติด้วย ถ้าหากร่างกายยังปกติดีอยู่ไม่เจ็บไข้ได้ป่วย และแน่นอนว่าถ้าหากมีความจำเป็น เช่น มีโรคภัยไข้เจ็บประจำตัวที่ขาดอาหารไม่ได้ หรือ ต้องเดินทาง หรือ ทำภารกิจที่ต้องการอาหาร ก็สามารถชดเชยการกระทำพลีกรรมอย่างอื่นได้ หรือ เลื่อนไปในวันอื่นก็ได้
ส่วนคำว่า “อดเนื้อ” หมายถึง การงดเว้นการรับประทานเนื้อสัตว์บกทุกชนิด เนื้อสัตว์อื่นๆ เช่น ปลา สามารรับประทานได้ การอดเนื้อทุกชนิดให้ผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 14 ปีขึ้นไป ต้องปฏิบัติ เชื่อกันว่า การที่พระศาสนจักรให้อดเนื้อสัตว์นั้น ก็คงเป็นเพราะที่ยุโรป (กรุงโรม) เขารับประทานอาหารหลัก คือ เนื้อสัตว์ ดังนั้น การงดเนื้อสัตว์จึงถือเป็นการกระทำพลีกรรม คืองดอาหารหลักนั่นเองสำหรับประเทศไทยของเราการงดเนื้อสัตว์บกจึงไม่ใช่เรื่องยากเย็นอะไร เพราะปกติชาวไทยรับประทาน ปลา ผัก และข้าวเป็นอาหารหลักอยู่แล้ว ยิ่งตามชนทบการรับประทานอาหารเนื้อสัตว์จะมีน้อยกว่าอย่างอื่นด้วยซ้ำไป
ดังนั้น บทบัญญัติประการนี้ของพระศาสนจักรเรื่อง อดอาหารและอดเนื้อ จำเป็นต้องมีความเข้าใจให้ถูกต้องว่า พระศาสนจักรเน้นให้เราปฏิบัติด้วยจิตตารมณ์ของการทำพลีกรรม มิใช่การปฏิบัติตามตัวอักษร เช่น รับประทานอิ่มได้มื้อเดียว อีก 2 มื้อ รับประทานได้ครึ่งหนึ่ง ก็เลยพยายามวัดกันอย่างเข้มงวด
พูดเรื่องนี้ อยากจะกล่าวถึงคำ 2 คำซึ่งจะทำให้เราเข้าใจจิตตารมณ์นี้ดียิ่งขึ้น คือ คำว่า “ทรมานกาย” หมายถึง การทำให้ร่างกายต้องอดทนต้องหิวโหย เช่นการจำศีล-อดอาหาร และอีกคำหนึ่งว่า “ทรกรรมใจ” หมายถึง การรู้จักบังคับตัวเองให้ลดละเลิกสิ่งที่ไม่ดี ซึ่งถือเป็นเรื้องสำคัญ เพราะเป็นจิตตารมณ์ของการพลีกรรมนั่นเอง
ส่วนกำหนดวัน-เวลาของการปฏิบัติจิตตารมณ์มีดังนี้
ก. วันที่ต้องอดอาหารหรือจำศีล มีอยู่ 2 วัน คือ วันพุธรับเถ้า และวันศุกร์ศักดิ์สิทธิ์ ทั้งนี้ เพื่อเป็นการใช้โทษบาป ปราบพยศชั่วของเรา และเป็นการระลึกถึง หรือ มีส่วนร่วมในพระมหาทรมานของพระเยซูคริสตเจ้าด้วย
ข. ส่วนการอดเนื้อนั้น โดยปกติมักจะกระทำในทุกๆ วันศุกร์ เพราะถือว่าเป็นวันสิ้นพระชนม์ของพระเยซูคริสตเจ้า แต่ถ้าหากมีความจำเป็นปฏิบัติไม่ได้ ก็สามารถกระทำพลีกรรมอย่างอื่นทดแทนได้
ที่มา : หนังสือ หลักธรรมคำสอนคาทอลิก (คุณพ่อวุฒิเลิศ แห่ล้อม)
